En Doğru Hız Testi Nasıl Yapılır?

Doğru hız testi = Ethernet (kablolu) + temiz ağ + doğru sunucu + tekrarlı ölçüm. Wi-Fi’de ölçüyorsan 5 GHz’e geç, modeme yaklaş, arka plan trafiğini kapat. Her testi en az 3 kez, farklı sunucularla ve farklı saatlerde tekrar et.

1) Hızlı Kontrol Listesi (TL;DR)

• Ethernet ile bağlandım (Cat5e/6), NIC 1.0 Gbps Full Duplex.

• VPN/Proxy/Firewall uygulamaları kapalı.

• Arka plan indirme/yükleme yok (bulut, güncelleme, torrent, IPTV).

• Modem/router yeniden başlatıldı (son 1–2 haftadır hiç aç/kapa yapılmadıysa).

• Tarayıcı güncel, Gizli/İnPrivate pencerede tek sekmeyle test.

• Farklı 2–3 test sunucusu, 3’er tekrar; yoğun ve sakin saat karşılaştırması.

• Gerektiğinde Wi-Fi 5 GHz (veya 6 GHz), modeme yakın, kanal paraziti düşük.

2) Testin Amacını Netleştir

• Hat/ISS tavanını görmek istiyorsan: QoS/sınırlayıcıları kapat, Ethernet kullan.

• Günlük deneyimi görmek istiyorsan: Mevcut Wi-Fi düzeninde, QoS açıkken ölç; ayrıca yük altı gecikmesini (bufferbloat) da test et.

3) Kablo ve Donanım Ayarları

Ethernet (Önerilir)

• Kablo: En az Cat5e (gigabit destekler), tercihen Cat6. Aşırı ince/“flat” ucuz kablolardan kaçın.

• Bağlantı hızı: İşletim sisteminden ağ bağdaştırıcısı durumunu kontrol et → 1.0 Gbps Full Duplex görmelisin. 100 Mbps görüyorsan kablo/port/NIC sınırlıyordur.

• Anahtar/Switch: Araya 100 Mbps eski bir cihaz girmesin.

• NIC sürücüsü: Üretici sürücüsü güncel olsun. “Enerji tasarrufu” ve agresif offload ayarları bazen ölçümü etkileyebilir.

Wi-Fi (Mecbursan)

• Bant: 5 GHz (veya 6 GHz), 80 MHz kanal genişliği; 2.4 GHz ancak menzil için.

• Konum: Modeme mümkün olduğunca yakın; duvar/zemin engellerinden kaçın.

• Mesh: Uç node’da test ediyorsan backhaul (kablolu/5 GHz) sağlam olmalı.

• Kanal: Komşu parazitine bak; otomatik iyi çalışmıyorsa boş kanalı seç.

• Cihaz limiti: Eski telefon/PC, Wi-Fi tavanını erkenden sınırlayabilir.

4) Modem/Router Hazırlığı

• Yeniden başlatma: Uzun süredir açıksa kısa bir reboot iyi gelir.

• Firmware: Güncel sürüm kararlılık ve performans sağlar.

• QoS/SQM:

  • Tavan ölçümü istiyorsan geçici kapat.

  • Gerçek deneyim istiyorsan açık kalsın; ayrıca bufferbloat test et.

• Ağ düzeni: Çift NAT/VLAN/PPPoE gibi katmanlar throughput’u kısabilir; mümkün olduğunca sade topoloji.

• Portlar/kablolar: Gevşek RJ45, oksitli port ve aşırı uzun kabloları ele.

5) Tarayıcı ve Cihaz Ayarları

• Güncel tarayıcı (Chrome/Edge/Firefox) ve Gizli/İnPrivate pencere.

• Eklentiler/uzantılar kapalı: Reklam engelleyici / güvenlik uzantıları test uç noktalarını kesebilir.

• Tek sekme, tek pencere: Diğer sekmelerde video/drive/meet açık olmasın.

• CPU/Disk yükü: Görev Yöneticisi/İzlencesi ile %100 CPU durumlarını engelle (zayıf cihazda tarayıcı testleri CPU’ya takılabilir).

• Yerel uygulamalar: Steam/OneDrive/Google Drive/Photos/iCloud eşitlemesi duraklatılmış olmalı.

• DNS: Hız testinin ham indirme hızına etkisi sınırlı; değiştirmeye gerek yok.

6) Test Uygulaması: Doğru Yöntem

1. Kablolu test (temel referans):

   • 2–3 farklı sunucu seç → 3’er tekrar → ortalamasını al.

   • Yakın sunucu en yüksek değeri verir; uzak sunucu gerçeğe yakın routingi gösterir.

2. Wi-Fi test (günlük kullanım):

   • Aynı sunucularla, aynı tekrar sayısı.

   • Farkı not et: Wi-Fi’de belirgin düşüş varsa ev içi problem.

3. Yoğun vs. sakin saatler:

   • Akşam (19:00–23:00) ve sabah/öğlen ölçümlerini karşılaştır.

   • Akşam düşüyorsa bölgesel yoğunluk olası → ISS kaydı için kanıt oluşur.

4. Yük altı gecikme (bufferbloat) kontrolü:

   • Test sırasında eşzamanlı bir büyük indirme/yükleme başlat, ping’i izle.

   • Ping +100 ms ve üstü sıçrıyorsa QoS/SQM kur/iyileştir.

5. Ek doğrulama:

   • Farklı bir cihazda aynı testi tekrarla.

   • Varsa farklı test araçlarıyla (web/app) çapraz kontrol yap.

7) Sonuçları Kaydetme Şablonu

8) Sık Karşılaşılan Hatalar

• Tek test/tek sunucu ile hüküm vermek.

• VPN açıkken ölçmek (özellikle yurtdışı çıkışlı).

• 100 Mbps port/kabloyla “gigabit paket” test etmek.

• 2.4 GHz Wi-Fi üzerinden “paketim düşük çıkıyor” demek.

• Test sırasında bulut yedekleme/güncelleme çalıştırmak.

• MB/s ile Mbps’i karıştırmak (MB/s = Mbps / 8).

9) İleri Düzey İpuçları (İsteğe Bağlı)

• IPv4 vs IPv6: Rota/peering farkları olabilir; her ikisiyle de test edip kıyasla.

• PPPoE/MTU: Bazı PPPoE kurulumlarında CPU/MTU yükü throughput’u kısabilir; modern router’larda pek sorun olmaz.

• QoS/SQM ayarı: Hat hızının %80–90’ına tavan koymak, yük altında ping’i dramatik biçimde düşürür.

• Güç hattı adaptörleri (Powerline): Pratik ama gürültüye hassas; gerçek hız büyük değişkenlik gösterir.

10) Wi-Fi İçin Hızlı İyileştirmeler

• 5 GHz (veya Wi-Fi 6/6E) kullan; modeme yaklaş.

• Router’ı yüksek ve merkezi konumlandır; kapalı dolap/yer seviyesinden kaçın.

• Kanal analizi yap; kalabalık kanaldan uzaklaş.

• Çok odalı evde mesh veya ek erişim noktası planla (mümkünse kablolu backhaul).

• Eski router’ı yükselt (Wi-Fi 6/6E), uyumlu cihazlarla tavan artar.

11) Sorun Hâlâ Sürüyorsa: Teşhis Akışı

1. Ethernet’te de düşük mü?

   • Evet: ISS/bina hattı → arıza/yoğunluk kaydı.

   • Hayır: Ev içi (Wi-Fi/cihaz) → kanal/konum/mesh/cihaz yükseltme.

2. Sadece akşamları düşüyor mu? Bölgesel yoğunluk; kanıtla ISS’ye ilet.

3. Yük altında ping fırlıyor mu? QoS/SQM kur/iyileştir.

4. Paket kaybı var mı? Kablo/port/router değişimi + ISS tarafı kontrolü.